Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
Konsultacje Entomologiczne
Warszawa
Złocienie, pyretryna, pyretroidy, cypermetryna i skuteczny insektycyd 4Insect Concentrate 100 EC
Nie tylko zwierzęta dbają o swoje potomstwo, ale także rośliny chronią nasiona przed niebezpieczeństwem. W koszyczkach kwiatowych złocień dalmatyński, Tanacetum (Chrysanthemum) cinerariaefolium, odkłada duże ilości silnej trucizny, aby zabezpieczyć nasiona przed żarłocznymi gąsienicami. Owadobójcze właściwości rośliny poznano już na początku XIX wieku i z wysuszonych i dokładnie zmielonych koszyczków kwiatowych złocienia uzyskiwano tzw. „proszek perski”, który stosowano do zwalczania pcheł, wszy i innych dokuczliwych owadów. W 1924 r. H. Staudinger i L. Ružička rozpoznali skomplikowaną strukturę substancji aktywnej – pyretrynę, wchodzącą w skład owadobójczego proszku z koszyczka kwiatowego złocienia. Produkty zawierające naturalną pyretrynę nie znalazły jednak szerokiego zastosowania w ochronie budynków mieszkalnych i inwentarskich przed szkodnikami, gdyż szybko traciły właściwości owadobójcze. Naturalna pyretryna ulega rozpadowi na świetle i pod wpływem tlenu.
Rozpoczęto poszukiwania pochodnych związków, które są bardziej trwałe niż naturalna pyretryna. W 1965 r. Japończycy, a w 1967 r. Anglicy zsyntetyzowali analogi i pochodne naturalnej pyretryny. Nowe związki okazały się bardziej trwałymi substancjami i odpornymi na działanie promieni słonecznych, a także zachowywały dłuższą aktywność biologiczną niż produkt wyjściowy. Otrzymano pyretroidy, które od 1979 r. zastosowano w ochronie roślin i higienie sanitarnej. Wśród syntetycznych pyretroidów wysoką skutecznością owadobójczą wyróżniła się cypermetryna, która jednocześnie charakteryzuje się niską toksycznością dla ludzi, ssaków i ptaków. Toksyczność ostra cypermetryny (cis/trans około 40/60) podanej drogą pokarmową wynosi LD50 (szczur) 500 mg/kg, a po naniesieniu na skórę – LD50 (szczur) >2000 mg/kg. Z tego powodu pyretroidy stopniowo wypierały z użycia insektycydy należące chlorowanych węglowodorów i terpenów, a także insektycydy fosforoorganiczne i karbaminiany.
Cypermetryna jest substancją aktywną nowego na naszym rynku produktu biobójczego – 4Insect Concentrate 100 EC, który bardzo skutecznie zwalcza szkodniki działając na nie kontaktowo i żołądkowo. Cypermetryna, jak i inne pyretroidy, zaliczana jest do neurotoksyn. Natychmiastowo powoduje u podtrutych owadów i roztoczy podniecenie, brak koordynacji ruchowej, potem wyczerpanie i śmierć w wyniku paraliżu ciała. Preparat 4Insect Concentrate 100 EC bardzo skutecznie zwalcza owady latające już po 15 minutach od zastosowania, a szkodniki biegające po 2 godzinach od zabiegu, gdyż cypermetryna jest szybko wchłaniana w ciało szkodnika. Gdy produkt ten zastosuje się w momencie licznego wystąpienia szkodnika, np. w okresie plagi much, zwykle po 24 godzinach od zastosowania obserwuje się bardzo wysoką śmiertelność prowadzącą do likwidacji populacji szkodnika.
Insektycyd 4Insect Concentrate 100 EC jest środkiem owadobójczym o szerokim zastosowaniu. Zalecany jest do tępienia owadów latających (muchy, komary, meszki) oraz szkodników biegających (karaczany, mrówki faraona, rybiki cukrowe i inne) w pomieszczeniach mieszkalnych, biurowych, użyteczności publicznej, fabrycznych, magazynowych i inwentarskich.
Insektycyd 4Insect Concentrate 100 EC zawiera 10% cypermetryny i jest w formie ciekłego koncentratu do sporządzania emulsji wodnej. Preparat jest więc stosowany po rozcieńczeniu wodą. Ciecz roboczą otrzymuje się po wlaniu 100 ml preparatu do zbiornika opryskiwacza napełnionego częściowo wodą, wymieszaniu do uzyskania jednorodnej mieszaniny i uzupełnieniu wodą do 5 litrów. Uzyskaną emulsję wodną należy zużyć w zabiegach opryskiwania powierzchni w ciągu kilku godzin od jej wytworzenia. Zabieg opryskiwania można wykonać dowolnym opryskiwaczem niskociśnieniowym przeznaczając 1 litr cieczy roboczej na 20 m2 powierzchni.
Cieczą roboczą przygotowaną z preparatu 4Insect Concentrate 100 EC zwilża się powierzchnie do momentu pierwszych objawów ściekania. Należy dokładnie spryskać wszystkie miejsca, w których za dnia przesiadują owady latające: nasłonecznione fragmenty ścian, okolice okien, lamp, wyposażenie budynku. Preparat jest też nanoszony opryskiwaniem grubokroplistym na ściany wokół drzwi wejściowych i na miejsca, gdzie gromadzą się szkodniki biegające: w szczeliny, naroża, szpary, tylne części mebli, miejsca za listwami, tapetami. Szczeliny i szpary zajęte przez szkodniki należy opryskać cienkim strumieniem, po czym poczekać, aż ciecz robocza wyschnie i w razie potrzeby powtórzyć opryskiwanie.
Przed przystąpieniem do zwalczania szkodników w pomieszczeniach gospodarczych i inwentarskich należy je odpowiednio przygotować do zabiegu chemicznego. Duża ilość pyłu i brudu w pomieszczeniu pochłania zastosowany preparat i znacznie ogranicza kontakt owadów z każdym insektycydem. Aktywność wielu dobrych środków owadobójczych, w tym 4Insect Concentrate 100 EC, jest krótka w pomieszczeniach zapylonych i brudnych. Ściany i sufit obiektu należy oczyścić z pyłów, brudu i pajęczyn, a nawet je wygładzić. Jeśli jest to możliwe, z obiektu inwentarskiego należy usuwać regularnie zalegający nawóz, w którym rozwijają się larwy różnych much, nie tylko muchy domowej. Zabieg zniszczy wtedy różne szkodniki występujące w pomieszczeniach inwentarskich, nie tylko muchę domową, lecz także pleśniakowca lśniącego, wszoły, pluskwy i pasożytnicze roztocze.
W niskich temperaturach toksyczność naturalnej pyretryny i pyretroidów, a więc i cypermetryny, jest wyższa. Zabieg z zastosowaniem preparatu 4Insect Concentrate 100 EC daje dobre i wyrównane wyniki, jeśli zostanie wykonany rankiem lub wieczorem, gdy temperatury są niższe niż 20oC. Preparat użyty w zalecanych dawkach zapewnia wtedy ochronę przed szkodnikami przez kilka tygodni, po czym ulega procesom biodegradacji; nie zalega w środowisku.
Preparat 4Insect Concentrate 100 EC zawiera cypermetrynę, która charakteryzuje się stosunkowo niską toksycznością dla ssaków i ptaków. Jednak dla bezpieczeństwa produkcji zabiegi z zastosowaniem 4Insect Concentrate 100 EC należy wykonywać w pustych pomieszczeniach inwentarskich po wyprowadzeniu stada. Ponadto, po każdym zabiegu pomieszczenie należy dokładnie wywietrzyć przez co najmniej 2 godziny przed wprowadzeniem zwierząt i ludzi.
Pyretroidy, w tym cypermetryna, zostały wprowadzone na rynek pod koniec lat 70-tych i obecnie nadal są najpopularniejszą grupą insektycydów, chętnie wybieraną do zabiegów zwalczania szkodników. Ich przyszłość jest zagrożona tym, że szkodniki tworzą rasy odporne na często stosowane substancje aktywne. Najważniejszą rolę w zwalczaniu ras szkodników odpornych na pyretroidy odegrać mogą integrowane metody zwalczania szkodników (IPM), w ramach których trwałe miejsce może zająć poprawnie stosowany insektycyd 4Insect Concentrate 100 EC.
